NOCLEGI
ROZKŁADY
Baby są jakieś inne?
Mózg jako narzędzie płciowe? Różnice między płciami fascynują już od pradawnych czasów. Jakie naprawde są kobiety? Szczegóły w artykule. Fot. fotolia, autor: NinaMalyna
W tych dniach nasza uwaga koncentruje się na paniach z powodu zbliżającego się Dnia Kobiet. Przyjrzyjmy się różnicom między kobietami i mężczyznami, które fascynują ludzkość od pradawnych czasów. Wiele na ten temat napisano i powiedziano. Nie zawsze była to wiedza poparta badaniami, a więc niekoniecznie wiarygodna. Sprawdźmy, co do tej pory udało się ustalić ponad wszelką wątpliwość, a co sprawia, że mówimy, iż kobiety pochodzą z Wenus, natomiast brzydsza część społeczeństwa z Marsa.
REKLAMA
Każdy z nas potrafiłby wymienić bez większego problemu kilka różnic między kobietą i mężczyzną. Najczęściej wymienianą jest ta, że mówimy o mężczyznach jako istotach posiadających ścisły umysł, a o kobietach jako humanistkach. Czy rzeczywiście istnieją takie predyspozycje ludzkiego mózgu uwarunkowane płcią?
Kobieta? Sama słodycz
Naukowcy próbują na to pytanie odpowiedzieć od wielu lat. Najstarsze udokumentowane badania dotyczące różnic płci mózgu człowieka przeprowadzono pod koniec XIX wieku w Londynie. Badano wówczas wrażliwość na stres, ból i hałas. Okazało się, że mężczyźni lepiej działają w warunkach stresu, ale są mniej odporni na ostre dźwięki i ból. Przeprowadzone w 1892 roku badania w Stanach Zjednoczonych potwierdziły, że kobiety lepiej słyszą, lubią kolor niebieski i używają bardziej konwencjonalnego słownictwa niż mężczyźni. Mężczyźni według badaczy preferowali słownictwo swobodne i kolor czerwony. Kobieta jest bardziej wyczulona na smaki, jest bardziej wrażliwa na smak gorzki, a słodycz jest jej ulubionym smakiem, przy czym preferuje jak największą jego koncentrację i ilość. Mężczyźni preferują natomiast smak słony. O lepszym wyczuciu smaku decyduje u kobiety również fakt, że ma bardziej wrażliwy nos. Dobrym tego przykładem jest reakcja kobiety na egzaltolid - syntetyczne piżmo, które jest pochodną woni wydzielanej przez mężczyznę, ale dla niego samego właściwie niewyczuwalnej. Przy czym należy dodać, że kobieta uważa ten zapach za pociągający.
Mózg jest narządem płciowym
Na początku XX wieku wielu badaczy lansowało teorie, jakoby mężczyźni przejawiali wyższość intelektualną nad kobietami. Dowodzono, że kobiety nie mogą być genialne, gdyż obwód ich głowy nie przekracza 53 cm, co było rzekomym warunkiem bycia uznanym za geniusza. Zaczęto więc prowadzić dość intensywne badania na temat płci mózgu, które szybko dały potwierdzenie, że coś takiego rzeczywiście istnieje. Stwierdzono, że w budowie mózgu kobiety i mężczyzny istnieją poważne różnice. Okazało się, że uszkodzenie tych samych obszarów mózgu u kobiet i u mężczyzn skutkuje odmiennymi zachowaniami. Uszkodzenie prawej półkuli mózgu u mężczyzn skutkowało utratą orientacji przestrzennej i splątaniem, a uszkodzenie lewej półkuli utratą umiejętności językowych. Identyczne uszkodzenia u kobiet powodowały jedynie nieznaczne upośledzenie tych samych funkcji. Okazało się więc, że mózgi kobiet i mężczyzn funkcjonują w odmienny sposób. U kobiet wszystkie czynności wizualne i werbalne są rozproszone i kontrolowane przez obie półkule mózgu. Natomiast u mężczyzn mózg jest bardziej wyspecjalizowany. Prawa półkula jest odpowiedzialna za czynności werbalne a lewa za wizualne. Okazało się również, że istnieją różnice w budowie samej lewej półkuli. U kobiet część odpowiedzialna za mechanizmy językowe jest skupiona z przodu, a u mężczyzn z przodu i z tyłu lewej półkuli. W praktyce oznacza to, że kobiety mają wyższe umiejętności językowe i lepiej uczą się zagadnień gramatycznych – ortograficznych i fonetycznych.
Zgrabna różnica
Kolejne badania dowodziły różnic w budowie mózgu obu płci. Stwierdzono, że mózg kobiety jest mniejszy od mózgu mężczyzny. Mózgi kobiece ważą przeciętnie o 140 gramów mniej niż męskie. Odkryto różnice w budowie podwzgórza i długości połączeń nerwowych, odmienny schemat odgałęzień, a także odmienne trasy przepływu różnych substancji chemicznych w mózgu. Bardzo ciekawe badania na temat orientowania się w przestrzeni przeprowadził niemiecki neurolog Matthias Riepe z Uniwersytetu w Ulm. Badani mieli jak najszybciej znaleźć wyjście z labiryntu. Zadanie to lepiej wykonali mężczyźni. Wyjście z pułapki zajęło im średnio 2 minuty i 22 sekundy, natomiast kobietom aż 3 minuty i 16 sekund. Za pomocą rezonansu magnetycznego badano funkcjonowanie umysłów badanych. Okazało się, że odmiennie funkcjonuje hipokamp – niewielka część mózgu odpowiedzialna za orientację przestrzenną. U mężczyzn pracował lewy hipokamp, w którym, jak się przypuszcza, powstaje mózgowa mapa okolicy, stopniowo uzupełniana nowymi informacjami. U kobiet ta cześć mózgu milczała, za to aktywna była inna - fragment kory mózgowej, która zarządza pamięcią wzrokową. W praktyce oznacza to, ze kobiety orientują się przestrzennie na podstawie charakterystycznych punktów w terenie, natomiast mężczyźni posługują się odległościami i kierunkami. Kolejne testy polegały na umiejętności złożenia trójwymiarowego urządzenia mechanicznego. Okazało się, że tylko jedna czwarta kobiet potrafi wykonać to zadanie lepiej niż mężczyźni. Ci ostatni posiadają więc lepszą orientację przestrzenną i lepiej szacują odległości.
Lepszy czy gorszy? Po prostu inny
Dr Sandra Witleson twierdzi, że kobiety mając zmysł przestrzenny słabszy, stosują inną strategię poznawczą i używają tej półkuli mózgu, która odpowiada za emocje. O ile lewa półkula w przypadku mężczyzn odpowiedzialna jest za logiczne, racjonalne myślenie, o tyle prawa półkula zajmuje się kontrolowaniem emocji. U kobiet ośrodki zawiadujące kontrolowaniem emocji rozsiane są po obu półkulach i są ze sobą dobrze połączone. Lepiej niż w przypadku mężczyzn. Przekaz informacji pomiędzy półkulą prawą i lewą zapewnia ciało modzelowate (wiązki włókien łączące obie półkule). Kobieta ma większą liczbę połączeń tworzących ciało modzelowate. Oznacza to, że w jej mózgu pomiędzy prawą i lewą półkulą następuje wymiana większej ilości informacji. Stereotypowe modele wychowania chłopców i dziewcząt także różnią się od siebie, co dodatkowo podkreśla różnice w emocjonalności przedstawicieli obu płci. Kobiety od dzieciństwa są zachęcane do wyrażania swoich uczuć, a chłopcy odwrotnie – do bycia twardym i ukrywania swych prawdziwych uczuć. Dodatkowo podkreśla to naturalne różnice w budowie i funkcjonowaniu mózgu kobiet i mężczyzn. Różnicę w emocjonalności kobiety i mężczyzny widać również w sposobie okazywania uczuć.
Trudne słowa "kocham cię"
To nieprawda, że mężczyzna okazywać uczuć nie umie lub nie chce. On robi to po prostu w inny sposób, nie zawsze dla kobiety czytelny. Dla mężczyzny okazać uczucie, to dać bukiet kwiatów, otworzyć drzwi czy pomóc nieść zakupy. Dla kobiety to tylko codzienne czynności. Ona chce usłyszeć, jak mężczyzna bardzo ją kocha, on prędzej jej to pokaże niż powie. Jeśli więc chodzi o inteligencję emocjonalną, to kobiety potrafią znacznie lepiej wyrażać emocje. Strona werbalna mózgu jest u nich lepiej połączona ze stroną emocjonalną za pomocą większej ilości połączeń nerwowych. Kobieta lepiej niż mężczyzna potrafi wyrazić słowami emocje, gdyż to co czuje, jest szybciej przekazywane do ośrodków mowy. U mężczyzn słabiej funkcjonuje kontrola emocji ze względu na słabsze połączenia włókien nerwowych między obiema półkulami. Z tego względu mężczyźni są bardziej skłonni do wybuchów emocji i napadów gniewu. Kobietom z kolei trudniej jest oddzielić emocje od rozumowania. Z tego względu mężczyźni są lepsi w rozwiązywaniu abstrakcyjnych zadań matematycznych. Zdecydowaną przewagę natomiast wykazują kobiety w testach językowych. Nawet najmniej gadatliwa kobieta mówi z reguły więcej, niż najbardziej rozgadany mężczyzna. Lepiej pojmują zagadnienia gramatyczne, mają bogatszy zasób słownictwa i szybciej uczą się obcych języków. Jąkanie się i wszelkie wady wymowy niemal wyłącznie dotyczą chłopców. Dzieje się tak, gdyż wszystkie wspomniane wyżej umiejętności językowe mieszczą się u dziewczynki w wyraźnie wyodrębnionym obszarze lewej półkuli.
Według autorów książki „Płeć mózgu” Anne Moir i Davida Jessela kobiety i mężczyźni osiągają lepsze wyniki w umiejętnościach, które kontrolowane są przez jeden, konkretny obszar mózgu, ale w mózgach każdej z płci odmienne obszary przeznaczone są dla poszczególnych dziedzin aktywności. Godnie z teorią płci mózgu kobiecie łatwiej jest rozpoznawać tak złożone informacje, jak emocjonalne zróżnicowanie odcieni głosu, mimikę i gestykulację. Dlatego kobieta łatwiej kojarzy informacje werbalne, emocjonalne i wizualne. To właśnie w tym tkwi tajemnica słynnej kobiecej intuicji. Z kolei mózg mężczyzn ma większą specjalizację w ramach poszczególnych ośrodków kory mózgowej. Z tego powodu mężczyznom łatwiej jest o precyzyjne analizowanie mniejszych i prostszych jednostek informacyjnych. I dlatego są oni lepsi od kobiet w dziedzinach nauk ścisłych.
Rafał Szwaracki
Kobieta? Sama słodycz
Naukowcy próbują na to pytanie odpowiedzieć od wielu lat. Najstarsze udokumentowane badania dotyczące różnic płci mózgu człowieka przeprowadzono pod koniec XIX wieku w Londynie. Badano wówczas wrażliwość na stres, ból i hałas. Okazało się, że mężczyźni lepiej działają w warunkach stresu, ale są mniej odporni na ostre dźwięki i ból. Przeprowadzone w 1892 roku badania w Stanach Zjednoczonych potwierdziły, że kobiety lepiej słyszą, lubią kolor niebieski i używają bardziej konwencjonalnego słownictwa niż mężczyźni. Mężczyźni według badaczy preferowali słownictwo swobodne i kolor czerwony. Kobieta jest bardziej wyczulona na smaki, jest bardziej wrażliwa na smak gorzki, a słodycz jest jej ulubionym smakiem, przy czym preferuje jak największą jego koncentrację i ilość. Mężczyźni preferują natomiast smak słony. O lepszym wyczuciu smaku decyduje u kobiety również fakt, że ma bardziej wrażliwy nos. Dobrym tego przykładem jest reakcja kobiety na egzaltolid - syntetyczne piżmo, które jest pochodną woni wydzielanej przez mężczyznę, ale dla niego samego właściwie niewyczuwalnej. Przy czym należy dodać, że kobieta uważa ten zapach za pociągający.
Mózg jest narządem płciowym
Na początku XX wieku wielu badaczy lansowało teorie, jakoby mężczyźni przejawiali wyższość intelektualną nad kobietami. Dowodzono, że kobiety nie mogą być genialne, gdyż obwód ich głowy nie przekracza 53 cm, co było rzekomym warunkiem bycia uznanym za geniusza. Zaczęto więc prowadzić dość intensywne badania na temat płci mózgu, które szybko dały potwierdzenie, że coś takiego rzeczywiście istnieje. Stwierdzono, że w budowie mózgu kobiety i mężczyzny istnieją poważne różnice. Okazało się, że uszkodzenie tych samych obszarów mózgu u kobiet i u mężczyzn skutkuje odmiennymi zachowaniami. Uszkodzenie prawej półkuli mózgu u mężczyzn skutkowało utratą orientacji przestrzennej i splątaniem, a uszkodzenie lewej półkuli utratą umiejętności językowych. Identyczne uszkodzenia u kobiet powodowały jedynie nieznaczne upośledzenie tych samych funkcji. Okazało się więc, że mózgi kobiet i mężczyzn funkcjonują w odmienny sposób. U kobiet wszystkie czynności wizualne i werbalne są rozproszone i kontrolowane przez obie półkule mózgu. Natomiast u mężczyzn mózg jest bardziej wyspecjalizowany. Prawa półkula jest odpowiedzialna za czynności werbalne a lewa za wizualne. Okazało się również, że istnieją różnice w budowie samej lewej półkuli. U kobiet część odpowiedzialna za mechanizmy językowe jest skupiona z przodu, a u mężczyzn z przodu i z tyłu lewej półkuli. W praktyce oznacza to, że kobiety mają wyższe umiejętności językowe i lepiej uczą się zagadnień gramatycznych – ortograficznych i fonetycznych.
Zgrabna różnica
Kolejne badania dowodziły różnic w budowie mózgu obu płci. Stwierdzono, że mózg kobiety jest mniejszy od mózgu mężczyzny. Mózgi kobiece ważą przeciętnie o 140 gramów mniej niż męskie. Odkryto różnice w budowie podwzgórza i długości połączeń nerwowych, odmienny schemat odgałęzień, a także odmienne trasy przepływu różnych substancji chemicznych w mózgu. Bardzo ciekawe badania na temat orientowania się w przestrzeni przeprowadził niemiecki neurolog Matthias Riepe z Uniwersytetu w Ulm. Badani mieli jak najszybciej znaleźć wyjście z labiryntu. Zadanie to lepiej wykonali mężczyźni. Wyjście z pułapki zajęło im średnio 2 minuty i 22 sekundy, natomiast kobietom aż 3 minuty i 16 sekund. Za pomocą rezonansu magnetycznego badano funkcjonowanie umysłów badanych. Okazało się, że odmiennie funkcjonuje hipokamp – niewielka część mózgu odpowiedzialna za orientację przestrzenną. U mężczyzn pracował lewy hipokamp, w którym, jak się przypuszcza, powstaje mózgowa mapa okolicy, stopniowo uzupełniana nowymi informacjami. U kobiet ta cześć mózgu milczała, za to aktywna była inna - fragment kory mózgowej, która zarządza pamięcią wzrokową. W praktyce oznacza to, ze kobiety orientują się przestrzennie na podstawie charakterystycznych punktów w terenie, natomiast mężczyźni posługują się odległościami i kierunkami. Kolejne testy polegały na umiejętności złożenia trójwymiarowego urządzenia mechanicznego. Okazało się, że tylko jedna czwarta kobiet potrafi wykonać to zadanie lepiej niż mężczyźni. Ci ostatni posiadają więc lepszą orientację przestrzenną i lepiej szacują odległości.
Lepszy czy gorszy? Po prostu inny
Dr Sandra Witleson twierdzi, że kobiety mając zmysł przestrzenny słabszy, stosują inną strategię poznawczą i używają tej półkuli mózgu, która odpowiada za emocje. O ile lewa półkula w przypadku mężczyzn odpowiedzialna jest za logiczne, racjonalne myślenie, o tyle prawa półkula zajmuje się kontrolowaniem emocji. U kobiet ośrodki zawiadujące kontrolowaniem emocji rozsiane są po obu półkulach i są ze sobą dobrze połączone. Lepiej niż w przypadku mężczyzn. Przekaz informacji pomiędzy półkulą prawą i lewą zapewnia ciało modzelowate (wiązki włókien łączące obie półkule). Kobieta ma większą liczbę połączeń tworzących ciało modzelowate. Oznacza to, że w jej mózgu pomiędzy prawą i lewą półkulą następuje wymiana większej ilości informacji. Stereotypowe modele wychowania chłopców i dziewcząt także różnią się od siebie, co dodatkowo podkreśla różnice w emocjonalności przedstawicieli obu płci. Kobiety od dzieciństwa są zachęcane do wyrażania swoich uczuć, a chłopcy odwrotnie – do bycia twardym i ukrywania swych prawdziwych uczuć. Dodatkowo podkreśla to naturalne różnice w budowie i funkcjonowaniu mózgu kobiet i mężczyzn. Różnicę w emocjonalności kobiety i mężczyzny widać również w sposobie okazywania uczuć.
Trudne słowa "kocham cię"
To nieprawda, że mężczyzna okazywać uczuć nie umie lub nie chce. On robi to po prostu w inny sposób, nie zawsze dla kobiety czytelny. Dla mężczyzny okazać uczucie, to dać bukiet kwiatów, otworzyć drzwi czy pomóc nieść zakupy. Dla kobiety to tylko codzienne czynności. Ona chce usłyszeć, jak mężczyzna bardzo ją kocha, on prędzej jej to pokaże niż powie. Jeśli więc chodzi o inteligencję emocjonalną, to kobiety potrafią znacznie lepiej wyrażać emocje. Strona werbalna mózgu jest u nich lepiej połączona ze stroną emocjonalną za pomocą większej ilości połączeń nerwowych. Kobieta lepiej niż mężczyzna potrafi wyrazić słowami emocje, gdyż to co czuje, jest szybciej przekazywane do ośrodków mowy. U mężczyzn słabiej funkcjonuje kontrola emocji ze względu na słabsze połączenia włókien nerwowych między obiema półkulami. Z tego względu mężczyźni są bardziej skłonni do wybuchów emocji i napadów gniewu. Kobietom z kolei trudniej jest oddzielić emocje od rozumowania. Z tego względu mężczyźni są lepsi w rozwiązywaniu abstrakcyjnych zadań matematycznych. Zdecydowaną przewagę natomiast wykazują kobiety w testach językowych. Nawet najmniej gadatliwa kobieta mówi z reguły więcej, niż najbardziej rozgadany mężczyzna. Lepiej pojmują zagadnienia gramatyczne, mają bogatszy zasób słownictwa i szybciej uczą się obcych języków. Jąkanie się i wszelkie wady wymowy niemal wyłącznie dotyczą chłopców. Dzieje się tak, gdyż wszystkie wspomniane wyżej umiejętności językowe mieszczą się u dziewczynki w wyraźnie wyodrębnionym obszarze lewej półkuli.
Według autorów książki „Płeć mózgu” Anne Moir i Davida Jessela kobiety i mężczyźni osiągają lepsze wyniki w umiejętnościach, które kontrolowane są przez jeden, konkretny obszar mózgu, ale w mózgach każdej z płci odmienne obszary przeznaczone są dla poszczególnych dziedzin aktywności. Godnie z teorią płci mózgu kobiecie łatwiej jest rozpoznawać tak złożone informacje, jak emocjonalne zróżnicowanie odcieni głosu, mimikę i gestykulację. Dlatego kobieta łatwiej kojarzy informacje werbalne, emocjonalne i wizualne. To właśnie w tym tkwi tajemnica słynnej kobiecej intuicji. Z kolei mózg mężczyzn ma większą specjalizację w ramach poszczególnych ośrodków kory mózgowej. Z tego powodu mężczyznom łatwiej jest o precyzyjne analizowanie mniejszych i prostszych jednostek informacyjnych. I dlatego są oni lepsi od kobiet w dziedzinach nauk ścisłych.
Rafał Szwaracki
PRZECZYTAJ JESZCZE
